İnsanla Şempanze Üreyebilir mi?

İnsanla onun en yakın akrabası olan şempanzeler birbirleriyle üreyemez. Aynı şekilde orangutanlar ve gorillerle de. Bunun bir nedeni kromozom sayısının insanlarda ve diğer büyük insansı maymunlarda farklı olması. İnsanlarda kromozom sayısı 1 eksik iken diğer insansı maymunlarda 1 fazladır. Buna rağmen doğada farklı kromozom sayısına sahip türler arasında bazen üreme görülebilir. Farklı kromozom sayısına sahip olmak melezleşme önünde tam bir bariyer değildir. Doğadaki bu fenomene kromozomal polimorfizm denir.

Peki şempanze ile insan arasında çiftleşme deneyleri yapılmış mıdır?

Buna dair Sovyet bir biyolog, Ilya Ivanovich Ivanov 1920′li yıllarda denemeler yapmıştı. Bunun için başlangıçta kendi spermlerini kullanmış ve dişi şempanzeleri döllemeye çalışmıştır. Denemelerinden hiç biri şempanzenin hamile kalmasına yol açmadı. Bu sefer tersini denemiş ve 1929 yılında erkek büyük insansı maymunların dölleriyle gönüllü olan kadınları döllemeye çalışmıştır ama elindeki son orangutan da doğal yollardan öldüğü için deneyler sürdürülememişti. Bunun yanında 1 yıl sonra Sovyet yönetimi onun bu deneylerini engellemiş ve politik eleştiriye maruz kalmış, bu yüzden de Kazakistan’a sürülmüştü. 2 yıl sonra da çalıştığı Kazakistan Devlet Veterinerlik Enstitüsünde zaten vefat etmişti.

1977 yılında J. Michael Bedford, insan spermlerinin bir dişi gibon maymunun yumurta hücresindeki dış koruyucu membranı kırabildiğini tespit etmiştir ama aynı çalışmada insan sperminin insansı olmayan babun, rhesus maymunu, sincapsı maymun gibi diğer maymunlarda bu membranın yanına bile yaklaşamadığı belirtilmiştir. Bu da insan sperm özgüllüğünün yalnız insan ile sınırlı olmamasına yani insanlara özgü olmamasına rağmen muhtemelen sadece Hominoidler gibi türleri (yani büyük insansı maymunları) kapsamakla sınırlı olduğu sonucuna götürmüştür. Bunun Türkçe anlamı insan spermi sadece insana özgü değil, büyük insansı maymunlara da benzerlik gösteriyor.

 

 



Peki insanlarla şempanzeler daha önce çiftleşebiliyor muydu?

Evet, insanla şempanzelerin ataları bundan 5-6 milyon yıl önce iki kola ayrıldıktan sonra, bir 1,2 milyon yıl daha genetik olarak birbirleriyle çiftleşip üreyebilecek durumdaydılar. 2006 yılında yapılan bir araştırma bunu ortaya koymuştu ancak şimdiye kadar buna dair herhangi bir fosil bulunmamıştır veya var olduğu gösterilememiştir. Bu genetik araştırmanın fosil buluntularla da tasdik edilmesi gerekiyor.

Şempanze Oliver

Daha önce 1970′li yıllarda Oliver isimli olağanüstü bir şempanze hakkında insan/şempanze melezi olableceğine dair söylentiler yapılmıştı ve medyada büyük ilgi görmüştü ama Tokya’da yapılan genetik analizler sonucu Oliver’in bir Bonobo (bayağı şempanzelerin bir alt türü) olduğu kesinlik kazanmıştı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Levent Alper

Kaynak: http://kozmopolitaydinlar.wordpress.com/2013/04/18/insanla-sempanze-ureyebilir-mi/