İLKEL TOPLUMLARDA MİSTİK DENEYİM VE SİMGELER - Lucien-Lévy Bruhl
İlkellerdeki simgeler ve mistik deneyimi onların zihinsel yapılarından yola çıkarak açıklamaya çalışıyorum. Burada sorulan soru şudur: Bu simgeler ve bu deneyime özgü belli başlı özellikler hangileridir ve bu sorunun yanıtını ilkellerin zihinsel yönlendirilmesi ve zihinsel farklılıkları doğrultusunda mı aramak gerekmektedir?
Pek çok karışıklığa yol açmış olan “ilkeller” ve “mistik” (gizemli) gibi iki terimi burada da kullanmayı sürdürüyorum. Bir kez daha bu konudaki anlam karmaşasından kaçmaya çalışacağım. Sözcüğün yazılı anlamında “ilkeller” olarak adlandırılan insanlar, bize tarihin o ilk başındaki insanlardan çok daha yakın olup, günümüz dünyasında bizim en eski atalarımıza tekabül edenlerdir. Bu, gelişmeci varsayıma dayalı bir yaklaşım olup, bunun olgular aracılığıyla kanıtlanması oldukça zordur. “İlkeller” sözcüğünü kullanmayı sürdürmemin nedeni, genellikle herkesin kullandığı bir terimi kullandığımı gösterebilmektir. Eskiden “vahşiler” olarak adlandırılan, bizden ne daha çok ne de daha az ilkel olan, töreleri ve kurumları bizimkilerden farklı olan, bizden daha aşağı ya da geri kalmış olarak nitelendirilen toplumlara atfedilen bir sözcüktür.
“Mistik” (gizemli) sözcüğüne gelince daha Giriş bölümünden itibaren bu sözcüğün hangi anlama geldiği kolaylıkla anlaşılmaktadır. Zihinsel İşlevler başlıklı çalışmamda, bu sözcük ilkel zihniyetin en önemli özelliğini belirlememi sağlamıştır. Bu sözcüğü biraz da çekinerek kullanmış ve yol açabileceği yanlış anlamaları önlemeye çalışmıştım. “Daha iyisini bulamadığım için bu terimi kullanacağım” demiştim. Bizim toplumlarımızda oldukça farklı bir şey olan dinî mistisizmi çağrıştırmak gibi bir niyetim yok. Burada “mistik” sözcüğünü güçlere, etkilere, duygular tarafından algılanamayan ancak yine de gerçek olan eylemlere olan inanç anlamında kullanıyorum.
İLKEL TOPLUMLARDA MİSTİK DENEYİM VE SİMGELER
Lucien-Lévy Bruhl
Çeviren: Oğuz Adanır
Fiyat: 17.00 TL
Antropoloji, 252 sayfa
ISBN 975-8717-26-X
Ebat: 15,5 X 23,5
2. hamur, karton kapak
Kasım 2006
Çevirenin Önsözü
Yazarın Önsözü
BİRİNCİ KİTAP
İLKELLERDE MİSTİK DENEYİM
GİRİŞ
I. Özgün Bir Mistik Deneyimden Söz Edebilmek Mümkün Mü dür?
II. İki Deneyim Türü ve Birbirleriyle Olan İlişkileri
III. Tipik Mistik Deneyimler
IV. Mistik Deneyimin Yaygınlığı ve Mitler
V. Ölülerle Kurulan Bağlantı
VI. Mistik Deneyimle İlgili Şemalar
VII. Ayrıcalıklı Mistik Deneyimler
VIII. Medicine-men ve Şamanlar
BİRİNCİ BÖLÜM
ŞANS VE SİHİR/BÜYÜ
I. Şans/Talih Görünmez Güçlerin Eylem Halinde Olduklarını Gösteriyor
II. Rastlantı Olabilir Ancak Kaza Söz Konusu Olamaz
III. Kötü Talihi Engellemeye Yönelik Büyü Teknikleri
IV. Oyun, Yarışma ve Sportif Etkinliklerde Talihi Kendi Yanına Çekme Araçları-Rastlantı/Talih Oyununun Mistik Anlamı
İKİNCİ BÖLÜM
MİSTİK DENEYİMDE OLAĞANDIŞI
I. Olağandışı Bir Durumun Yol Açtığı Özgün İzlenim
II. Olağandışı, Talihsizliğe Yol Açar ve Büyüler
III. Olağandışını Belirlemeye Yarayan Terimlerin Olumlu Özel liği
IV. Olağandışı ve Doğaüstüne Özgü Duygusal Kategori
V. Olağandışının Hayvanlar ve Küçük Çocuklar Üzerinde Bıraktığı İzlenim
VI. İnsanın Bu İzlenime Tepkisi: Başka Türlü Bir Gerçekliğin Varlığının Hissedilmesi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DÜŞLER VE ZİHİNSEL-GÖRÜNTÜLER/HAYALLER (VISIONS)
I. Düş, Gerçek ve Bilinmeyeni Açıklayabilen Bir Deneyimdir
II. Avustralyalılar’da (dream-life) “Düşteki Yaşam” Totem Özellikleri Taşıyan Varlıklarla İlişkiye Geçilmesini Sağlamaktadır
Düşün Mitle Olan İliş kilerine Bakış
III. Kuzey Amerika’da Karşılaşılan Benzer Olgular Üzerine
IV. Düşler Aracılığıyla Kehânette Bulunmak
V. Düşlerin-“Zihinsel-görüntülerin”/Hayallerin İçeriği Gelenekler Tarafından Beslenmektedir
VI. Mistik Deneyimler ve İnançlar Arasındaki İlişkiler
VII. Görünmez Dünyanın Düşsellik ve Gerçeklik Boyutu
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖLÜLERİN VARLIĞI
I. Ölüler Yaşamayı Sürdürüyorlar Ancak Bu İşi Geçidin Öte Tarafında Yapıyorlar.
II. Görünmez Bir Varlık Olan Ölü, Vefatını İzleyen Belli Bir Zaman Dilimi Boyunca Yakınlarının Yanında Kalıyor (Avustralya)
III. Yeni-Gine’de Karşılaşılan Benzer Olaylar
IV. Yeni Kaledonya’da Karşılaşılan Benzer Olaylar
V. Yeni Mekânlarında Yerleşik Bir Yaşam Sürdürmeye Başlayan Ölülerle Kurulan İlişkiler
VI. Driberg’e Göre Siyah Afrika’daki Ölülerin Toplumsal Konumları
İKİNCİ KİTAP
İLKELLERDE SİMGELER
BEŞİNCİ BÖLÜM
SİMGELERİN DOĞALARI VE İŞLEVLERİ
I. İlkellerin Simgeleri Bizimkilerden Değişik Mi?
II. Bütünleştikleri Simgeler Bu Kişiler Aracılığıyla Nesnelleşiyorlar
III. Pars pro toto İlkesi
IV. Avustralya’daki Belli Kutsal Mekânların Simgesel İşlevi Üzerine
V. Güney Amerika’da Karşılaşılan Benzer Olgular Üzerine
VI. Bu Olguların Eski Çağlardaki Dayanakları
VII. Yeni-Gine’de Anlamları Bilinmeyen Simgeler
VIII. Ölülerin Simgeleri İmgesel Olmak Zorunda Değildir
IX. Mezarların Üstündeki ya da Yanındaki Taşlar Üzerine
X. Siyah Afrika’daki Ölülerin Simgeleri Olan Sopalar, Çömlekler
XI. Temsil Ettiği Canlı ya da Ölüyle Özdeşleştirilen Simge
ALTINCI BÖLÜM
SİMGESEL EYLEM BİÇİMLERİ
I. Simgelerin Gündelik Yaşamdaki Kullanımı
II. Simge-uzantılar Aracılığıyla Gerçekleştirilen Eylemler
III. Simgelere İsimleri Verilerek Etkilenmeye Çalışılan İnsanlar
IV. Nitelik Transferi: Yönlendirilmiş ve Sınırlandırılmış Bütünleşmeler
V. Toprakla İlgili Büyülere Ait Örnekler
VI. Duygusal Bir Soyutlama İçeren Simgesel Eylem
YEDİNCİ BÖLÜM
SİMGESEL BİÇİMLENDİRME
I. Gerçekleşmesi Arzulanan Bir Olayın Önce Düşünce Düzeyinde Biçimlendirilmesi
II. Bu Simgesel Eylem Mistik Deneyim ve Sıradan Deneyimin İç İçe Geçmelerine Yol Açmaktadır.
III. Kesin Bir Örnek: Emerek Tedavi Etme. Medicine-Man’in Maddesel Bir Durum Arz Eden Hastalığı Söküp Alma Eylemini Biçimlendirmesi
IV. Sahtekârlık Değil Simülasyon
V. Formüller (/Kalıplaşmış Sözcükler) Aracılığıyla Gerçekleştirilen Simgesel Eylem: Sözlü Biçimlendirme
VI. Söylenen Formül (/Kalıplaşmış Sözcük) Gelecekte Olacak Olayı O Anda Gerçekleştirmektedir
VII. Simgesel Biçimlendirme, Etkinliğini, Bir Bütünleşme Sürecine Borçludur
DİZİN
Kaynak: http://www.dogubati.com/kitaplar/antropoloji/84-ilkel-toplumlarda-mistik-deneyim-ve-simgeler.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder