Lewis Henry Morgan : Amerikalı etnolojist, antropolog ve yazar olmasına rağmen profesyonel çalışma alanı hukuktur. Morgan'ın tanınan özelliği ise kültürel evrim ve Amerikan yerlileri üzerine yaptığı çalışmalardır. Morgan, yerlilerden gençliğinden itibaren büyülenmiştir. 1840’larda, bir süre Iroquois kabilesi ile birlikte yaşamış, bu kabile tarafından benimsenmiş ve Tayadaowuhkuh (köprüler kuran) adını almıştır.
Morgan, Yerli Amerikan kültürünün karmaşıklığının büyük bölümünün Avrupalıların gelmesiyle dönüşsüzce tahrip edildiğini fark etmiş ve çok geç olmadan geleneksel kültürü ve toplumsal yaşamı belgelemeyi, önemli bir iş olarak kabul etmişti. Yerli halklar üzerine araştırmalarda yaygınlıkla görülen bu yaklaşım, genellikle acil antropoloji olarak isimlendirilir. Franz Boas’da bu ismi benimsemiştir. Morgan, hakkında çalışma yaptığı insanlarla çok yakın bir temas kurdu, Kültürlerini, sorunlarını, toplumsal hayatını en ince ayrıntısına kadar yazdı. Özellikle akrabalık üzerine yaptığı öncü çalışmasıyla temel önemde kurumsal katkılada bulundu. Morgan, ilk akrabalık sistemleri tipolojisini yarattı ve bu gün hala kullanılmakta olan sınıflandırıcı ve tanımlayıcı akrabalık ayrımını koydu. Tanımlayıcı sistemler (bizimki gibi) temelde basitçe alt ve üst soyu (dikey akrabalık) yana doğru olandan (kardeşler, kuzenler ve kayınlar gibi yatay akrabalık) ayrılır. Sınıflandırıcı olanlar ise (Iroquoislerinki gibi) bu iki kategoriyi birbirinden ayırmaz. Morgan, yıllar süren bir çalışma sonucu, bütün dünyada var olan akrabalık sistemlarine ilişkin yoğun bir çalışma yaptı (Systems of Consanguinity and Affinity of the Human Family ) İnsan Ailesinin Soydanlık ve Hısımlık Sistemleri isimli etkileyici çalışmasında, bu araştırmanın sonuçları sunulur. Akrabalık ilk kez ve artık hep, antropolojinin birincil konusu olarak tanımlanır. En önemli çalışması (Ancient Society) (1877) Kadim Toplum’da Morgan bütün çalışmalarını sentezlemeye girişir. Kültürel evrimin üç temel basamağını ayrıştırır: Yabanlık, barbarlık ve uygarlık (yabanlık ve barbarlığı da kendi aralarında üçer alt aşamaya ayırır) bu ayrımı yaparken kullandığı ölçüt büyük ölçüde teknolojidir: Yaban’ları avcı ve toplayıcılardır; Barbarlık, tarım ile birlikte düşünülür, Uygarlık ise devletin ortaya çıkması ve kentleşmeyle ilişkilidir. (1818-1881)
Kaynakça:
Prof. Dr. İzzet Duyar'ın Antropoloji Tarihi ders notları.
Antropolji Tarihi - Thomas Hylland Eriksen - Finn Sivert Nielsen / İletişim Yayınları
Özgür Ansiklopedi Wikipedia (bazı paragraflar)
Yukarıda adı geçen kaynaklar ve internetten araştırılmış ders notu olarak öğrencilere yardımcı olmak amacıyla derlenmiştir.
Her türlü hakkı ürün sahiplerine aittir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder